Cây xanh và rừng không chỉ làm đẹp và cho ta những tài nguyên quý giá mà còn có tác dụng lớn, cải tạo môi sinh và làm biến đổi mạnh mẽ đến khí hậu thủy văn. Ở nơi nào có nhiều cây xanh thì không khí trong lành, thời tiết mát mẻ, dễ chịu hơn hẳn những vùng không có cây.
Vai trò quan trọng của những hàng cây xanh không chỉ dừng lại ở sự tô điểm, làm đẹp cho những con đường, dãy phố mà chúng còn là cỗ máy điều hòa tự nhiên làm giảm đi sự oi nồng trong những ngày nắng nóng. Hơn thế nữa, cây xanh còn là những cỗ máy vệ sinh cần mẫn góp phần làm cho môi trường trong lành, bớt độc hại bởi chúng có khả năng hấp thụ, lọc, hút bớt lượng các chất khí độc hại, chống ô nhiễm, làm sạch không khí, giảm tiếng ồn giúp tránh được những nguy hại cho sức khỏe con người và tạo được quá trình sinh thái bình thường của sinh vật.
 |
| Ảnh : Romina Guerra |
Theo các kết quả nghiên cứu trong nhiều năm của các nhà khoa học trên thế giới và ở nước ta thì cây xanh có khả năng hấp thụ 50% bụi phóng xạ; quét dọn hơi, bụi độc cùng những cặn bã công nghiệp. Chúng có khả năng hút một số chất độc hại như Cácbonic, Anhidric, Sunfua, Fuo, Clo, Amôniắc và trả lại cho khí quyển nhiều dưỡng khí.
Cây xanh cũng có tác dụng làm giảm tiếng ồn. Hiệu quả đó biểu hiện rất rõ rệt ở các loại cây lá bản. Khi các đường phố trồng nhiều cây xanh thì có thể làm giảm trên 50% tiếng ồn so với đường phố không có trồng cây xanh. Những hàng cây trồng đan xen thành nhiều lớp còn có tác dụng chắn gió, hạn chế sự di chuyển của cát bụi giúp bảo vệ mùa màng, hoa màu, cây trái, bảo vệ nhà cửa, làng mạc thôn xóm chống lại gió bão.
Khi cây đã mọc thành rừng thì tác dụng của chúng còn lớn hơn nhiều thông qua chức năng điều hòa khí hậu, điều tiết dòng chảy. Đối với độ ẩm, rừng cây là nguồn cung cấp lượng ẩm cho khí quyển thông qua quá trình thoát hơi từ mặt lá và thân cây. Ở rừng cây lá rộng, trung bình 100 kg lá cây mỗi năm bốc hơi từ 78.900 đến 82.520 kg nước. Kết quả quan trắc cho thấy nơi nào có rừng thì lượng mưa tăng lên từ 6% đến 30% (tùy loại rừng). Ngoài ra bản thân rừng cây cũng tạo thành mưa ngang, tức là những hạt nước do sương mốc, sương mù hình thành đọng lại. Lượng mưa ngang này là nguồn bổ sung lượng ẩm cho rừng...
Đến nay, Tây Nguyên vẫn được xem là nơi có diện tích và trữ lượng rừng vào hàng cao nhất so với các vùng khác trong cả nước. Sự đa dạng và phong phú với nhiều kiểu rừng có ảnh hưởng đặc biệt quan trọng đến tài nguyên thiên nhiên, là tác nhân chính trong việc chống rửa trôi, sói mòn, duy trì nguồn sinh thủy, chắn gió…
Với đặc điểm hai mùa mưa lũ và khô cạn tách biệt, rừng đóng vai trò chủ đạo trong việc điều hòa những biến động của tài nguyên nước trong mỗi năm. Những năm qua do sự gia tăng dân số và phát triển kinh tế ở nhiều vùng còn mang tính tự phát nên rừng bị xâm hại nghiêm trọng. Đó cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng mức độ biến động cực đoan của thời tiết thủy văn mà biểu hiện là tình trạng lũ lụt, lũ quét, sụt lở đất trong mùa mưa lũ, hạn hán và thiếu nước nghiêm trọng trong mùa khô đang có xu hướng gia tăng.
Theo đà phát triển kinh tế-xã hội, thêm nhiều khu công nghiệp, đô thị được hình thành, mở rộng. Những con đường, ngõ phố đã rộng hơn, thoáng hơn nhưng còn thiếu những hàng cây xanh để vừa làm đẹp, vừa cho bóng mát.
Thiết nghĩ, sự hài hòa giữa lợi ích kinh tế với gìn giữ cảnh quan, bảo vệ môi trường thiên nhiên trong việc quy hoạch phát triển kinh tế là điều kiện cần cho quá trình phát triển bền vững của mỗi địa phương. Những vùng đất sẽ trở nên cằn cỗi, những công trình hồ đập sẽ bị bồi lấp, những dòng sông con suối sẽ gầm gào hung dữ khi có lũ nhưng lại mất đi tiếng tí tách reo vui trong mùa cạn nếu rừng và rừng phòng hộ đầu nguồn không được bảo vệ.
Romina Guerra
